دکتر زهرا عباسپور:
آستيگماتيسم (astigmatism) يك نقص خفيف و به راحتى قابل درمان انحناى چشم شماست که باعث تارى ديد مىشود.
آستيگماتيسم هنگامى به وجود مى آيد كه لايه خارجى و شفاف جلوى چشم يعنى
قرنيه و يا عدسى چشم كه درون چشم قرار دارد، انحنايش در يك جهت كمى متفاوت
از انحنايش در جهت ديگر است.
به اين ترتيب سطح قرنيه يا عدسى در بعضى نواحى مسطحتر يا منحنىتر از نواحى ديگر است.
هنگامى كه قرنيه داراى اعوجاج باشد،
شما مبتلا به "آستيگماتيسم قرنيهاى" هستيد. هنگامى كه عدسى داراى اعوجاج
باشد" آستيگماتيسم عدسى" داريد.
هر دو نوع آستيگماتيسم، تارى ديد ايجاد مىكند، اما اغلب موارد آستيگماتيسم ناشى از نايكنواختى انحناى قرنيه است.
فرد مبتلا به آستيگماتيسم هم در فاصله نزديك و هم در فاصله دور تارى ديد دارد.
آستيگماتيسم معمولاً از هنگام تولد
وجود دارد و ممكن است با دوربينى يا نزديك بينى تركيب شود. معمولاً اين
عارضه ثابت مىماند و در طول زمان بهتر يا بدتر نمى شود.
بسيارى از افرادى كه داراى مقدار اندكى آستيگماتيسم هستند که مقدار آن قدر زياد نيست كه نياز به عمل تصحيحى داشته باشد.
علائم و نشانه ها
علائم و نشانه هاى آستيگماتيسم شامل موارد زير است:
اعوجاج در بخش هايى از ميدان بينايى.
تارى خطوط عمودى، افقى يا مايل.
علل
در چشم شما دو بخش وجود دارد كه مسئول متمركز كردن تصاوير هستند: قرنيه و عدسى.
در چشم طبيعى اين عناصر كانونى كننده انحنايى يكدست مانند سطح يك توپ لاستيكى دارند.
قرنيه و عدسى با داشتن چنين سطح
منحنى همه شعاع هاى نور وارد شده به چشم را به يك ميزان خم مىكنند
(مىشكنند) و يك تصوير متمركز واضح بر روى پرده حساس پشت چشم يعنى شبكيه
ايجاد مىكنند.
اما اگر انحناى قرنيه يا عدسى يكدست نباشد، شعاع هاى نور به طور يكسان نمىشكنند، در اين حالت شما دچار خطاى انكسار نور هستيد.
آستيگماتيسم يكى از اشكال مختلف
خطاهاى انكسار نور در چشم است. در آستيگماتيسم، قرنيه يا عدسى در يك جهت
انحناى بيشترى از جهت ديگر دارد.
آستيگماتيسم تصحيح نشده باعث تارى ديد مى شود. در اين حالت تارى ديد در يك جهت _ افقى، عمودى يا مايل _ بيش از جهت ديگر وجود دارد.
آستيگماتيسم ممكن است در تركيب با ساير خطاهاى انكسارى مثل نزديك بينى يا دوربينى رخ دهد:
در نزديك بينى (ميوپى) انحناى قرنيه
بيشتر از حد عادى است يا كره چشم درازاى بيش از حد طبيعى دارد. در نتيجه
شعاع هاى نور به جاى آنكه دقيقاً روى شبكيه متمركز شوند، در جلوى شبكيه به
هم مى رسند و اشياى دور تصويرى مبهم خواهند داشت.
در دوربينى (هيپروپى) انحناى قرنيه
كمتر از حد عادى است يا كره چشم طول كمتر از حد طبيعى دارد، در نتيجه حالت
عكس نزديك بينى رخ مىدهد. نور در پشت چشم متمركز مىشود و تصوير اشياى
نزديك تار مىشود اما ديد دور عادى باقى مىماند.
در اغلب موارد آستيگماتيسم از هنگام تولد وجود دارد. ممكن است آستيگماتيسم در نتيجه وارد شدن آسيب به چشم بيمار يا جراحى رخ دهد.
آستيگماتيسم با مطالعه در نور كم يا تماشاى تلويزيون از فاصله نزديك بهتر يا بدتر نمىشود.
چه هنگامى بايد به چشم پزشك مراجعه كرد
اگر درجه آستيگماتيسم چشم شما آن
قدر باشد كه در كارى كه مى خواهيد انجام دهيد اختلال ايجاد كند يا اگر
كيفيت بينايى تان مانع رضايت شما از نحوه فعاليت هايتان است، به چشم پزشك
مراجعه كنيد.
چشم پزشك درجه آستيگماتيسم شما را
تعيين مى كند و در مورد اينكه چه روشى را براى تصحيح بينايى تان انتخاب
كنيد به شما مشاوره خواهد داد.
تغيير درجه آستيگماتيسم چشم در طول زندگى اگر اصولاً رخ دهد، بسيار تدريجى و كند است.
انجام معاينات منظم چشم، راه مناسبى
براى شناسايى تغييرات حدت بينايى است تا در صورت لزوم عينك يا لنز تماسى
براى شما تجويز شود يا شماره آنها تصحيح شود.يك فرد بزرگسال سالم بايد تا
۵۰ سالگى هر سه تا پنج سال يك بار معاينه چشم انجام دهد.
پس از ۵۰ سالگى فواصل معاينات كمتر
کنید. اگر دچار مشكلات انكسارى مانند آستيگماتيسم هستيد، هر دو سال يك
بار به هر تعدادى كه چشم پزشكتان توصيه مى كند، به او مراجعه كنيد.
تشخيص بيمارى
چشم پزشك شما ممكن است از ابزارهايى كه در زير مى آيد براى معاينه چشم شما استفاده كند:
قرنيهسنج (Keratometer) : چشم پزشك
در قرنيه سنجى با استفاده از دستگاهى به نام قرنيه سنج يا كراتومتر ميزان و
جهت گيرى آستيگماتيسم قرنيهاى را با اندازه گيرى ميزان نور منعكس شده از
سطح قرنيه مشخص مىكند.
•كراتوسكوپ و ويدئوكراتوسكوپ: اين
ابزارها براى تشخيص و تعيين مقدار انحناى سطح قرنيه در صورت وجود
آستيگماتيسم مورد استفاده قرار مى گيرند.
كراتوسكوپ حلقههاى نورانى را روى
قرنيه مى افكند. سپس انعكاس اين حلقه هاى نورانى روى قرنيه از طريق
كراتوسكوپ مورد مشاهده قرار مىگيرد و برحسب شكل و فواصل اين حلقهها مى
توان ميزان آستيگماتيسم قرنيه را محاسبه كرد.
با اتصال كراتوسكوپ به يك دوربين
ويدئويى، ويدئوكراتوسكوپ ساخته شده است، كه با آن مى توان تصوير قرنيه را
روى يك صفحه تلويزيونى ديد.
ويدئوكراتوسكوپ رايج ترين وسيله
مورد استفاده براى تعيين مقدار انحناى سطح قرنيه در آزمونى است كه
مكاننگارى (توپوگرافى) قرنيه ناميده مى شود.
درمان
هدف درمان آستيگماتيسم تصحيح انحناى
نايكنواخت قرنيه است كه باعث تارى ديد مىشود. درمان شامل تجويز عدسى هاى
تصحيح كننده به صورت عينك يا لنز تماسى يا انجام جراحى تصحيحى مى شود:
اصلاح ديد با تجويز عدسى تصحيح
كننده: استفاده از عدسى هاى تصحيح كننده اثر ناشى از انحناى نايكنواخت
قرنيه را برطرف مى كند. عدسى تصحيح كننده ممكن است به صورت لنز تماسى يا
عينك باشد.
لنزهاى تماسى: لنزهاى تماسى هر دو آستيگماتيسم هاى قرنيه و عدسى چشم را تصحيح مى كنند.
انواع مختلفى از لنزهاى تماسى در
دسترس است: لنزهاى سخت، لنزهاى نرم، لنزهاى يك بارمصرف، لنزهاى با كاربرد
طولانى مدت، لنزهاى دوكانونى، لنزهاى سخت نفوذپذير نسبت به اكسيژن و....
با چشم پزشكتان در مورد اينكه كداميك از اين انواع مختلف لنز براى شما
مناسب تر است، مشاوره كنيد.
يك شيوه ديگر استفاده از لنز تماسى
براى تصحيح آستيگماتيسم "روش ارتوكراتولوژى" يا Ortho-K است. در اين روش
شما چندين ساعت در روز لنز تماسى سخت به چشم مى گذاريد تا انحناى قرنيه
تان تصحيح شود.
در روزهاى بعد تعداد ساعات استفاده
از لنز تماسى كاهش مى يابد و در حدى كه شكل جديد قرنيه حفظ شود. البته
اگر مدتى استفاده از اين روش را قطع كنيد، قرنيه چشم دوباره به شكل اولش
بازمىگردد.
عينك: در مواردى كه به دلايل مختلف
استفاده از لنز تماسى از جمله ترجيح بيمار امكانپذير نيست، انواع مختلف
عينك مىتواند جانشين مناسبى براى لنز تماسى باشد.
جراحى براى تصحيح عيوب انكسارى: در روش جراحى با شكل دهى مجدد به سطح قرنيه، آستيگماتيسم تصحيح مىشود.
ایا میدانید :
