پژوهش و مطالعه هدفمند و ساختار یافته اساس توسعه و پیشرفت در هر جامعه‌ای است و تولید بر مبنای پژوهش هدفمندترین و موثرترین تولید در راستای قطع وابستگی، استقلال اقتصادی، ایجاد اشتغال، توسعه پایدار، توازن عرضه و تقاضا و حفظ سرمایه های مادی و انسانی کشور است.

شناخت نیازها و چالش‌های پیشرو در کنار شناسایی ظرفیت‌ها و پتانسیل های موجود و تکیه بر تجربه های تلخ و شیرین گذشته راه را بر تولید داخلی هموارتر خواهد ساخت و از هدر رفتن سرمایه های ملی جلوگیری خواهد نمود. اما سوالی که در این زمینه مطرح می‌شود این است که شناخت نیازها و ظرفیت ها بر عهده کیست و تحقیقات و پژوهش‌های ابتدایی را در زمینه سرمایه گذاری‌های تولیدی چه نهاد یا سازمان و موسسه‌های باید به انجام برساند تا ریسک سرمایه‌گذاری کاهش یابد و سرمایه‌گذاران با حاشیه امنیت بهتری بتوانند در راستای نیازهای جامعه به کارهای تولیدی اقدام نمایند و به این ترتیب از انباشت سرمایه‌ها در یک زمینه خاص و کمبودها در سایر زمینه‌ها جلوگیری شود.

تجربه تلخ تاسیس کارخانجات متعدد تولید ماکارونی در گذشته شاید نمونه روشنی از سرمایه‌گذاری بدون شناخت از نیاز بازار و نبود بررسی ظرفیت‌ها و پتانسیل‌های موجود بود به‌گونه‌ای که بیشتر این کارخانجات پس از مدتی یا تعطیل شدند یا با ظرفیت بسیار پایین به نوعی روزمره‌گی دچار شدند. بر مبنای همین تجربه لزوم یک مرکز پژوهشی و بانک اطلاعات قوی که بتواند نیاز دقیق کشور، توانمندی‌های صادرات محصول، شناسایی بازارهای داخلی و خارجی، رقبای تجاری در کشورهای منطقه و بازار داخل، تعداد موافقت‌های صادر شده یا تعداد متقاضیان برای تاسیس واحدهای تولیدی و سایر اطلاعات مورد نیاز یک سرمایه‌گذار را به صورت شفاف در اختیار سرمایه‌گذاران قرار دهد و سپس فعالیت‌های هر یک از آنان را به طور مرتب رصد نموده و از میزان پیشرفت کار هر یک اطلاعاتی را در دسترس دیگران قرار دهد به خوبی روشن می‌شود.

اگر از کنار مطالعات و بررسی‌های ابتدایی که مربوط به قبل از مرحله راه‌اندازی واحد تولیدی است و بسیاری از آن در حال حاضر بر عهده سرمایه‌گذار است بگذریم، در دنیای علم و فناوری کنونی و عصر فناوری‌های نوین تکیه بر واحد تحقیق و توسعه یک شرکت به تنهایی منجر به تولید محصولاتی منطبق بر نیازهای کشور و مطابق با استانداردهای جهانی نخواهد شد. دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی باید در این زمینه پیشرو و پیشگام شوند تا در برنامه‌های کوتاه مدت، میان مدت و بلند مدت به کمک صنایع آمده و آنها را در این عرصه مهم حمایت و یاری نمایند و البته اگر ساختار فعلی پژوهشکده‌ها با صنایع بخش خصوصی سازگاری کافی ندارند، حمایت‌های دولتی می‌تواند راه‌اندازی موسسه‌های پژوهشی خصوصی را تسهیل نماید تا سرعت تبدیل پژوهش‌ها به محصول توسط دو بخش خصوصی مختلف صورت پذیرد.

تعداد انبوه مقاله‌های پژوهشی وقتی توانایی تبدیل محصول داخلی راه خواهند یافت که در یک ساختار منسجم و شکل یافته، هر یک در کانال خود به سمت تولید هدایت شوند. خوشبختانه در این مورد قوانین و راهکارهای متفاوتی در کشور پیشنهاد شده و به تصویب رسیده است اما به دلیل عدم اجرای صحیح، نتیجه مطلوب حاصل نشده است.

وقتی دانش تولید به عنوان گرانترین و با ارزشترین عامل و عنصر تولید یک محصول از طریق منابع داخلی در اختیار نباشد، دست یافتن به تولیدی مقرون به صرفه و بدون وابستگی مطابق با فناوری‌های روز دنیا ناممکن خواهد بود.

اگر مبنای تولید داخلی، پژوهش پر تعداد و سامان یافته داخلی نباشد، همواره در تولید دنباله رو، عقب مانده و مجبور به استفاده از فناوری‌های از رده خارج و دست چندمی خواهیم بود که نه تنها ما را گاهی به جلو نخواهند برد که راه را بر پیشرفت ما خواهند بست. استفاده از فناوری‌های کهنه و خرید دانش از دور خارج شده وارداتی منجر به تولیدات و سرمایه‌گذاری‌های بی‌حاصلی خواهد شد که بسیار مضرتر و مهلک‌تر از واردات بی رویه کالاهای نامرغوب خارجی است چرا که با یک تصمیم قاطع می‌توان از ورود کالاهای وارداتی جلوگیری نمود اما جلوگیری از تولید کالاهای نامناسب و نامرغوب داخلی با تحمیل هزینه و گاه ایجاد بحران‌هایی مانند بحران بیکاری افراد شاغل در این صنایع و تبعات اجتماعی ناشی از آن همراه است. واردات فناوری‌ها و کارخانجات آلاینده تولیدی در گذشته گواه این مطلب است.

تولید محصول داخلی باید بر مبنای تولید دانش داخلی باشد و تولید دانش داخلی مستلزم ایجاد زمینه‌های مناسب و ایجاد فضای لازم برای پژوهش است. ایده‌های نو گرایان‌های که در مراکز علمی متولد می‌شود باید در فضایی مناسب به پژوهش و سپس به محصول تبدیل شود حتی اگر لازمه آن صرف مدت زمانی طولانی و پرداخت هزینه‌های کلان باشد. جهاد علمی که در فناوری هسته‌ای شکل گرفته است باید به همه زمینه‌ها گسترش پیدا کند. سلاحی که غرب را می‌ترساند سلاح دانش و توانمندی ماست که از سلاح هسته‌ای که هیچ‌گاه به دنبال آن نبودهایم بسیار کارآمدتر و با نفوذتر است.

فضای علمی کشور با سال‌های گذشته قابل مقایسه نیست اما تجاری‌سازی علم تولید شده بسیار مفید تر و مهم‌تر از تولید آن است که گفته‌اند: عالم بی‌عمل مانند زنبور بی‌عسل است.